3 yılda, 6 ülkede 8 darbe.. Darbeler kıtası: Afrika!!

Geçtiğimiz günlerde Gabon'da askeri darbe yaşandı. Gabon'daki darbe Nijer'de yaşanan darbeden yaklaşık 1 ay sonra geldi.

Aposto'dan İlkim Emirler, çok özel bir dosya hazırladı. Son yıllarda Afrika kıtasında meydana gelen ve ağırlıklı olarak Fransa sömürgesi olan ülkelerdeki darbeleri yazdı.

Afrika kıtasında son 1 yılda 2 ülkede, son 3 yılda ise 6 ülkede darbe gerçekleşti. 6 ülkenin Afrika'da bulunmalarının yanı sıra bir benzerlikleri daha var; o da hepsinin eski Fransız sömürgesi olması.

Son yıllarda 27 Afrika ülkesinde toplam 67 askeri darbe gerçekleşmiş ve darbelerin meydana geldiği Afrika ülkelerinin yüzde 61'inin eski Fransız sömürgesi olması dikkat çekici.

1958'de Afrika'daki sömürgelerinden çekilen Fransa, dolaylı olarak kıta üzerinde halen on dört ülkeyi sömürmeye devam ediyor.

Fransa Sömürgesinin Etkisi Çok Büyük

Bu ülkelerin tek ortak noktası Afrika'da olmaları değil; her birinin aynı zamanda eski Fransız sömürgesi olması. Tabii yalnızca eski sömürge değil, Fransa'nın bu ülkelerle bağı hâlâ devam ediyor.

Örneğin ülkelerin birçoğunda avro sabit ve ülkeler Fransa hazinesinin garantileriyle desteklenen para birimi Orta Afrika Frangı kullanıyor. Ayrıca birçoğu Frankofon.

Ülkelerde bulunan birçok büyük şirket de Fransa merkezli. Yine bir örnek vermek gerekirse Gabon'un özel sektörde en çok istihdam sağlayan ikinci firması, bir madencilik şirkeri olan Eramet ve şirket Fransa merkezli.

Yani örneklerden de anlaşıldığı üzere Fransa bu ülkelerin tamamında siyasi, askerî ve ekonomik etkiye sahip.

Son 3 yılda 6 ülkede gerçekleşen darbelere kısaca değinilecek olursa;

Mali

1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de 2020 ve 2021 yıllarında iki kez darbe gerçekleşti. 18 Ağustos 2020'de Devlet Başkanı İbrahim Boubacar Keita, Albay Assimi Goïta liderliğindeki askerî cunta tarafından devrildi. Ulusal Halkın Kurtuluş Konseyi (CNSP) kuruldu ve cunta 3 yıl içinde seçim sözü verdi. Eski Savunma Bakanı Bah N'Daw geçici başkan ve Assimi Goïta başkan yardımcılığına atandı. 24 Mayıs 2021'de ise gerçekleşen ikinci darbede Mali ordusu, geçici Devlet Başkanı Bah N'Daw, Başbakanı Moctar Ouane ve Savunma Bakanı Souleymane Doucouré'yi tutuklayıp gözaltına aldı. 26 Mayıs'ta Assimi Goïta, Geçiş Dönemi Başkanı oldu. Goïta, 6 ay olan geçiş sürecini 5 yıla uzatmak istedi; ancak ülkeye ağır ekonomik yaptırımlarda bulunan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) ile gerçekleşen görüşmelerin ardından Mali'nin Şubat 2024'te seçime gideceği açıklandı.

Gine

Fransa'dan bağımsızlığını 1958 yılında kazanan Gine'de ise askerî darbe 5 Eylül 2021 yılında gerçekleşti. Gine ordusunun özel kuvvetler birimi Başkanlık Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Alpha Conde'yi ev hapsine aldı. Ordu, hükümeti yolsuzlukla ve insan hakları ihlalleriyle suçladı. 2010'dan beri görevde olan Gine cumhurbaşkanı Conde, anayasayı değiştirdikten sonra 2020'de üçüncü dönem için yeniden seçilmişti. Conde ev hapsinde tutulduğu süreçte istifa etmeyi reddetti. 1 Ekim'deGeçiş Dönemi Başkanı olan Albay Mamadi Doumbouya, 3 yıllık bir geçiş dönemi hedeflediklerini duyurdu. Doumbouya kendisinin ve diğer cunta yöneticilerinin gelecekteki seçimlere katılmayacağını vurguladı ve Ocak 2023'ten itibaren 2 yıla indirdiği geçiş sürecinin bir gün bile uzamayacağına söz verdi.

Burkina Faso

1960 yılında Fransa'dan tam bağımsızlığını kazanan Burkina Faso'da 2022'de iki darbe yaşandı. Darbelerden ilki 23 Ocak gecesi gerçekleşti. Kasım 2020'de ikinci dönem başkanlığına seçilen Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kaboré, hükümeti cihatçı tehdide karşı mücadele edememekle suçlayan askerler tarafından devrildi. Darbenin lideri Paul-Henri Sandaogo Damiba, üç yıllığına ülkenin Geçiş Dönemi Başkanı olarak atandı; ancak 30 Eylül'de bir darbe daha gerçekleşti. Yine aynı nedenle gerçekleşen darbenin lideri İbrahim Traoré, 21 Ekim'de Geçiş Dönemi Başkanı olarak seçildi.

Nijer

Nijer'in seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Barzoum bu yıl 26 Temmuz'da, bizzat kendisini korumakla görevli başkanlık muhafızları tarafından devrildi. Bazoum, Nijer'in 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından bu yana seçimle göreve gelen ilk lideriydi. Askerler ülkenin anayasasını askıya aldıklarını açıkladı ve devlet başkanlığı yetkilerini General Abdourahmane Tchiani'nin üstlendiğini bildirdi. Cunta, 3 yıllık bir geçiş dönemi ilan etti. Darbeyi kınayan ECOWAS, Başkan Bazoum'un serbest bırakılmasını talep ediyor ve askeri müdahale tehdidinde bulunuyor.

Çad

Çad'da yaşanan darbe ise diğerlerine göre biraz farklı. 1990'dan bu yana yönetimde olan Cumhurbaşkanı İdris Debi İtno, cumhurbaşkanlığı seçiminin düzenlendiği 11 Nisan 2021'de Çad'ın kuzeyinde Libya sınırındaki Tibesti bölgesinden başkent Encemine’ye doğru saldırı başlatan Çad'da Değişim ve Uyum Cephesi'ne (FACT) bağlı isyancılara karşı başlatılan operasyonda 19 Nisan'da cephe hattında vurularak hayatını kaybetti. Bunun üzerine 20 Nisan sabahı oğlu Muhammed İdris Debi İtno bir grup askerle birlikte Askeri Geçiş Konseyi'nin kurulduğunu açıkladı. Debi İtno, Geçiş Dönemi Başkanı oldu. Bunun ardından askerî yönetimin başa geçmesi nedeniyle ülke muhalefeti başta olmak üzere birçok grup, hareketi bir darbe olarak nitelendirdi. 2022 yılında geçiş hükümeti ve muhalif gruplar arasında bir barış anlaşması imzalansa da bu yıl ülkede darbe girişimleri olduğu ve engellendiği bildirildi.

*Kaynak:

*Aposto / İlkim Emirler

*Dr. Halim Gençoğlu / Independent Türkçe

3 yılda, 6 ülkede 8 darbe.. Darbeler kıtası: Afrika!!

Savaş başladı! Hindistan Pakistan'ı vurdu

Arjantin 7.4 şiddetinde depremi hasarsız atlattı

Arjantin, 7.4 büyüklüğündeki depremle sarsıldı

Türk Devletleri'nin Tartışmalı Kıbrıs Kararı Tepki Çekti

Dominik Cumhuriyeti'nde gece kulübünde çatı çöktü: 184 ölü

Gökdelenlerin yıkıldı, sonsuzluk havuzları taştı

Myanmar'da 7.7 büyüklüğünde deprem!!

Danimarka'da kadınlar askere alınacak

ABD ordusu Yemen'i vurdu

Dünyanın en stresli turizm şehirleri açıklandı