CÜNEYT ALKIŞ / SAYFA16
Pandeminin en çok etkilediği sektörlerden biri de izleyici odaklı görsel sanatlar sektörü oldu. Sinema da bu yasaklardan payına düşeni fazlasıyla aldı. Pandemi sona erse de bıraktığı izler ve zihinsel dönüşümler, insanları ve özellikle film yapımcılarını dijitale yönlendirdi. Bunu da TÜİK'in en güncel verisinden görebiliriz.
TÜİK’in sinema ile ilgili en güncel verisi Haziran 2022’de yayınladığı ve 2021 yılını kapsayan Sinema ve Gösteri Sanatları İstatistikleri.
Örneğin, Türkiye genelinde sinema salonu sayısı 2021 yılında, 2020 yılına göre % 11,1 azalarak 2 bin 398 oldu. Bu dönemde sinema salonlarındaki koltuk sayısı da % 10,3 azalarak 285 bin 130 oldu.
Sinema seyirci sayısında da azalış var
Sinema seyirci sayısı 2021 yılında, 2020 yılına göre %27,9 azalarak 12 milyon 418 bin 777 kişi oldu. Yerli film seyirci sayısı %75,4 azalarak 3 milyon 264 bin 580 kişi olurken, yabancı film seyirci sayısı %130,5 artarak 9 milyon 154 bin 197 kişi oldu. 2021 yılında 9.981 yerli film, 16 bin 502 de yabancı film gösterilmiş. Yabancı yapımcılar bizim aksimize üretmeye devam ediyor. Neredeyse 2 kat fazla yabancı film, 2021'de ülkemizde gösterime girmiş.
2022 verileri henüz elimizde yok. Sadece Box Office verilerini inceleyebildim ve şu sonuçlara ulaştım.
2022'deki seyirci sayısı bugün itibariyle 34 milyon 859 bin 371 kişi. Geçen yıla göre 22 milyon civarı bir artış söz konusu gözüküyor. Ancak pandemi öncesi yani 2019 verilerini esas almak bize en doğru bilgiyi verecektir. 2019'daki seyirci sayısı 59 milyon 556 bin olarak gözüküyor. Yani pandemi bitmesine rağmen, pandemi öncesi bu rakamların epey gerisindeyiz. Seyirci sayısında azalışı tek başına pandemiye bağlamak doğru değil kısacası.
Bunu ekonomik şartlar ve esasen filmleri gişede iş yapan Yılmaz Erdoğan, Cem Yılmaz, Şahan Gökbakar, Gülse Birsel ve Ata Demirer gibi isimlerin dijitale içerik üretmesiyle açıklayabiliriz.
Cem Yılmaz Netflix, Ata Demirer, Şahan Gökbakar ve Gülse Birsel ise Disney Plus’la anlaşmış durumda. Gökbakar’ın Recep İvedik 7'i yayında, Birsel’in Yılbaşı Gecesi ve son olarak Ata Demirer’in Bursa Bülbülü filmi de önümüzdeki günlerde Disney Plus’ta yayınlanacak.
Sinema kültürü yok olabilir
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da önceki günlerde Meclis’te verilen soru önergelerini cevapladı. Ersoy, “Korona virüs nedeniyle sinemaların faaliyetlerine ilk başlama tarihi olan 1 Temmuz 2020 itibariyle 265 sinema, ikinci başlama tarihi olan 1 Temmuz 2021 itibariyle de 333 sinema olmak üzere toplamda 598 sinema, hizmet vermeye başladı. Ancak Aralık 2021 itibarıyla 202 sinema kapandı ve 396 sinema ise faaliyetine aktif olarak devam ediyor” dedi.
Elimizdeki veriler tam 1 yıl öncesini kapsıyor. 2022’de neler oldu, kaç sinema kapandı veya açıldı. Kaç film vizyona girdi, ne kadar izlendi - resmi rakamları kast ediyorum- henüz bilmiyoruz. Ama bilinen bir gerçek var ki; sinema salonları pandemide ağır yara aldı; bu yara, pandemi sonrasındaki ekonomik kriz ve özellikle dijitale kaymalarla ağırlaşıyor.
Sinema yapımcıları, yönetmenler, oyuncular, sinema salonları sahipleri, sektörel STK'lar ve devlet hep birlikte bu konuyu gündeme getirip konuşmalı ve çözüm üretmeli. Eğer bu soruna çözüm bulunamazsa sinema kültürü yok olabilir. Geniş bir kesimin ‘hadi sinemaya film izlemeye gidelim’ etkinliği de tarihe karışır. Çünkü gişe filmi olmadan sinemaların ayakta kalması imkansız ve bu şekilde giderse süreç, 2021 Aralık'ta 396 olan sinema sayısının bir bir azaldığını görürüz.
Amazon'u örnek almanız dileğiyle...
Bir örnekle bitirelim haberimizi. Bizde hem kurumlar hem kişiler, herkes dijitale kayarken, Prime platformuyla video alanında da rekabetini sürdüren Amazon, sinema salonlarında gösterilecek filmler üretmek için önümüzdeki yıl için 1 milyar dolar bütçe ayırdı.
Her yıl en az 12 yeni yapım hedefleyen Amazon, böylece ABD'nin en büyük film stüdyolarına denk üretim yapar hale gelecek.
Ne diyelim, darısı başımıza…