HABER MERKEZİ / SAYFA16
İnternet ve teknoloji izleme merkezi Gözlemevi, 14 Şubat-14 Mayıs arasında siyasi reklam harcaması yapan hesapların yüzde 85'ini inceledi.
Cumhur ve Millet İttifaklarının çevrimiçi reklam stratejilerini zamanlama, bütçe, içerik ve mikro hedefleme açılarından incelendiğinde Cumhur İttifakı'nın Meta'daki dijital propagandasının çok daha kapsamlı, pahalı ve iyi düşünülmüş olduğu ortaya çıktığını söylüyor.
Gözlemevi inceleme sonucu çıkan sonuçları kamuoyuyla paylaştı:
HARCAMALAR...
Cumhur İttifakı harcama bakımından Millet İttifakı'na göre daha büyük bir kampanya yürüttü. Yüksek finansal harcama, geniş bir hedef kitleye ulaşmayı sağlamasının yanı sıra çeşitlilik ve gösterim sıklığı da demek. Yüksek harcamalar kampanyaların geniş bir kitleye ulaşmasını ve dolayısıyla daha geniş bir görünürlüğe ulaşmayı sağlıyor. Cumhur İttifakı'nın kampanyaları reklamlara yapılan harcamaların büyüklüğü nedeniyle daha fazla kişi tarafından görüldü.
Üstelik yayınlanan reklamların binlerce kişiye ulaşması için büyük meblağlar harcamaya da gerek yok. Yüz liralık bir harcama ile bin kişiye ulaşmak mümkün. Milyonlarca liralık harcamaların ulaştığı kişi sayısı büyük bir nüfusa tekabül ediyor.
Harcamaların %66'sı Cumhur İttifakı'nı, %24'ü ise Millet İttifakı'nı destekledi. Harcamaların geri kalanı ATA İttifakı, Memleket Partisi ve Yeşil Sol Parti için yapıldı.
ZAMANLAMA VE GEÇ KALMIŞLIK
Meta platformlarında yayınlanacak reklamlar için dönemsel kısıtlama bulunmuyor. Yani reklam verenler reklamlarını diledikleri tarihte yayınlayabilirler. Ancak CHP'nin resmi Facebook sayfasından bugüne kadar hiçbir harcama yapılmadığı gibi Kemal Kılıçdaroğlu adlı sayfadan da 12 Nisan 2023 tarihine kadar hiçbir reklam yayınlanmadı. Yani CHP, mikro hedefleme kampanyası yürütme şansını pek de kullanmadı. Öte yandan AK Parti sayfasından 15 Şubat 2021 tarihinden beri, AK Parti İstanbul İl Başkanlığı sayfasından ise 4 Ağustos 2022 tarihinden beri reklamlar yayınlanıyor. Yani AK Parti’nin reklam yayınlamaya en az dokuz ay önce başladığı söylenebilir.
Zamanlama reklam kampanyalarının başarısı için önemli, gecikme ise karşıdaki isimlere daha fazla alan açıyor. Cumhur İttifakı'nın bu konuda erken adım atması mesajının daha geniş bir izleyici kitlesine ulaşmasını ve daha etkili olmasını sağladı. Bu sırada karşısında büyük bir boşluk vardı.
Seçimin birinci turunun ardından, 14 Mayıs-20 Mayıs arasında da, CHP ve Kemal Kılıçdaroğlu sayfalarından hiçbir reklam harcaması yapılmadı.
STRATEJİK MİKRO HEDEFLEME
Cumhur İttifakı'nın reklamları bireysel hedeflemelerde de ayrıntılı bir akış izledi. Örneğin kimi reklamlar yalnızca kadınlara gösterilirken kimi reklamlarsa Diriliş Ertuğrul, TRT, Esra Erol gibi, kişilerin ilgi alanlarını hedefleyen etiketlerle yayınlandı. Son 3 ayda, AK Parti ve Recep Tayyip Erdoğan hesapları deprem bölgesine yönelik de ciddi bir hedefleme yaptı.
İLK HEDEF: DUYGUSAL KATARSİS
Cumhur İttifakı'nın sosyal medya reklamlarında duyguları hedefleyen ortak öğeler var: kültür, müzik, Anadolu, travma ve milliyetçilik. Seyircilerin kolektif hafızasını harekete geçiren bu strateji, hedeflenen bireylerin sunulan değer ve fikirlerle daha derin bir düzeyde bağlantı kurmasını sağlamak için güçlü duygusal yanıtları tetiklemeyi hedefledi. Öte yandan Millet İttifakı'nın reklamları daha geniş söylemler üzerine kuruluydu ve birliktelik mesajı pek de altı doldurulmadan yaygınlaştırıldı.
SÖYLEM YAYGINLAŞTIRAN MONTAJLAR
Facebook'un, üçüncü parti doğrulama kuruluşlarıyla kapsayıcı bir işbirliği kurmamasıyla, siyasi reklamlar dezenformasyonun aracı haline geldi.
Harcamalar yalnızca resmi hesaplardan yapılmadı. Cumhur İttifakı'nı destekleyen mesajları yaygınlaştıran birçok hesap da büyük harcamalar yapan sayfaların arasında girmeyi başardı. Propaganda montajları bu sayfalarda öne çıkan içeriklerdi. Manipülatif teknikler kullanarak bir ideolojiyi veya mesajı yaymak için oluşturulan politik propaganda araçlarını içeren hesaplar, yüz binlerce lira harcama yaptı. "Büyük Türkiye" isimli hesap 3 ay içinde 1 milyon 335 bin 302 TL reklam harcaması yaparak en çok harcama yapan yedinci hesap oldu. Daha önce yanlışlanmış içerikleri de yaygınlaştırarak reklamlarında dezeneformasyona yer veren hesap daha sonra kapatıldı.
