“Türkiye’de Dini Hayat Arşivi” 1970’li yılların sonlarından itibaren Çağdaş Türk Düşüncesi ve Çağdaş İslâm Düşüncesi sahalarına yoğunlaşan İsmail Kara'nın çalışmalarını yürütürken biriktirip muhafaza ettiği her türden arşiv malzemesinden oluşuyor.

Cumhuriyet devri Türkiye’sinde dini hayatın hem düşünce-anlayış kademelerine ve farklı din yorumlarına mensup kurumlar, yapılar, gruplar, hem gündelik hayat ve dini yaşama biçimleri, hem de onların sembolleri, karşılıklı takdimleri-propagandaları, tenkitleri, ifade biçimleri ve üslupları itibariyle bütün unsurlarına dair malzemeler şu başlıklarla özetlendi:

  • Laiklik politikaları, din-siyaset ilişkileri, mevzuat ve icraat,
  • Yaygın ve örgün Din eğitimi; İmam Hatip Okulları, İlahiyat Fakülteleri, Kur’an Kursları, Din dersleri,
  • Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Diyanet Vakfı, yurtiçi ve yurtdışı din hizmetleri,
  • Camiler, cami cemaati, din görevlileri, cami hizmetleri, dinin anlatılma biçimleri, vaazlar - hutbeler, cami mimarisi,
  • Dini yayınlar, kitap – dergi – gazete - televizyon yayıncılığı,
  • Dini hayatın ve dini sembollerin tezahür biçimleri,
  • Cemaat ve tarikat yapıları,
  • Alevilik,
  • Dernekler ve vakıflar, kurumsallaşmalar,
  • Hocalar ve şeyhler, dedeler,
  • Halk Müslümanlığı,
  • Entelektüel ve aktivist dini gruplar, İslâmcılık hareketi,
  • Tesettür ve başörtüsü meselesi, “Müslüman kadın” hareketleri,
  • Siyasi merkezin, üniversitenin, akademisyenlerin ve basının laiklik-din meselelerine, dini hayatın yaşanma biçimlerine yaklaşımları,
  • Partilerin, siyaset kurumunun, darbelerin sivil-asker bürokrasinin, basının, sermaye çevrelerinin yaklaşımları, vb.

Bunların yanında Kara'nın ilgilendiği basın-yayın ve kitap-dergi-gazete dünyası, şehirleşme biçimleri, mimari ve tarihî yapılar, biyografi-hatırat metinlerine dair de bir miktar malzeme bulunuyor.

Bu geniş malzemenin umumi maddi karakteri ve kaynak-bilgi türleri ana birimler altında şöyle özetlenebilir:

  • Gazete ve dergi kupürleri,
  • Broşürler, küçük risâle ve kitapçıklar, beyannameler, tüzük ve tanıtım broşürleri,
  • Belgeler, mektuplar, yazışmalar, raporlar, dosyalar,
  • Her türden görsel malzeme (fotoğraf, kartpostal, çizim, karikatür, levha, afiş, amblem, reklam-ilân, duyuru-açıklama vb.),
  • Özellikle tek partili yıllarda yayınlanmış dini yayınlar,
  • Halk Müslümanlığına dair levhalar-objeler-metinler (Eski ve yeni harflerle Besmele, Allah-Muhammed, er-Rızku Alellah, Allah’ın Dediği Olur… levhaları, Dualar, Salat-ı Tefriciye, Kâbe ve Mescid-i Nebi çizimleri, Nazar levhaları, Hilye, 32-52 Farz, Veda Hutbesi, Hatlar, Âyete’l-kürsi, Nazar âyeti, Fetih âyeti-Fetih hadisi, Cami levhaları, Muskalar, Dükkân-mağaza levhaları, Halk Resimleri…),
  • Efemera türüne girebilecek ögeler…

Bunlardan şimdilik sadece gazete ve dergi kupürlerinin taraması, kataloglaması ve anahtar kelimelerinin girilmesi büyük ölçüde tamamlandı. Arşiv, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi web sayfası üzerinden araştırmacıların ve konuya ilgi duyanların kullanımına açıldı.

Arşive buradan ulaşabilirsiniz..

https://ismailkara.izu.edu.tr/xmlui/