Alışkanlıkların olumlu veya olumsuz şekilde değerlendirilebilecek günlük yaşamımızda rutin yaptığımız davranışlar olduğunu söyleyen Uzman Psikolog Nida Biçen Koca, “Alışkanlıklar bireylerin kişiliklerini ve karakterlerini oluşturan davranışlardır. Bağımlılık ise kişinin kullandığı bir madde, alkol, nesne veya yaptığı bir davranış üzerinde kontrolünü kaybetmesidir. Kontrolsüzce kullanılan her madde ya da gerçekleştirilen her davranış bağımlılık oluşturma riski taşır” dedi.

Bağımlılığın, maddesel yönü yanı sıra davranışsal da olabildiğini ifade eden Uzman Psikolog Nida Biçen Koca, “İnternet, kumar ve alışveriş bağımlılığı da söz konusu olabilir. Bağımlılığa giden yolda kişiler çeşitli aşamalardan geçerler. Bunlar, deneme, sosyal kullanım, kötüye kullanım şeklinde karşımıza çıkar. Kişi, maddeye karşı başlangıçta var olan merakından deneme kullanımı ve devamında gelişen süreçte basit olarak gördüğü madde kullanımını denetleyebileceğini, istediği zaman bırakabileceğini düşünür. Ancak bir süre sonra kullanım kontrolden çıkarak kişi, tasarladığı ve tahmin ettiğinden daha fazla madde kullanmaya başlar” şeklinde konuştu.

SOSYAL İLİŞKİLERİN ÖNEMİ

Açıklamalarında bağımlılığın psikolojik etkilerine de değinen Hayat Hastanesi Uzman Psikoloğu Nida Biçen Koca şunları söyledi:

“Bağımlılık psikolojik açıdan değerlendirildiğinde başlangıçta kişilere keyif vermekle birlikte, bu anlık keyifler giderek ruhsal bozukluğa sebep olmakta, iradenin kontrolden çıkmasına ve beynin normal işleyişinde çalışamaz hale gelmesine neden olmaktadır. Bu ruhsal bozukluk kendisini; kişinin olağan yaşamına ve davranışlarına etki ederek öz bakımın azalması, sosyal yaşamda geriye çekilme şeklinde göstermektedir ve insanın uyum gücünü zayıflatarak, iş ve okul hayatına devam edemeyen kişiyi başarısızlıklara sürüklemektedir. Bağımlılığın tüm etkileri zincirleme bir şekilde birbirini etkileyerek, kişiden kişiye hayatlarının farklı alanlarında farklı sonuçlar doğursa da, aslında bağımlılığın psikoloji üzerindeki etkisi nedeniyle kişileri muhtemel tek bir yola sokmaktadır ve bu da başarısızlık yoludur. Açıklamış olduğumuz sebep sonuç ilişkileri değerlendirildiğinde, bağımlılığın davranışsal, sosyal ve biyolojik olarak incelemesi yapılmasına rağmen her bireyde aslında bağımlılığın psikolojik tarafının kişileri en çok etkileyen ve kişilere en çok zarar veren taraflarından olduğunu görebiliyoruz.”

Faik Çelik Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerine bağımlılık konusunda bilgiler aktaran Hayat Hastanesi Uzman Psikoloğu Nida Biçen Koca, bağımlılıktan kurtulmak için yapılması gerekenleri açıklarken de, ilk öncelikle bağımlılıkla ilgili psikiyatri uzmanı ya da uzman bir psikologdan tedavi desteği alınması gerektiğini belirtti. Bunun yanında kişilerin kendilerinin stres kaynaklarını belirleyerek stresle başa çıkma yöntemleri bulmasını, hobi edinmelerini, düzenli spor aktivitelerinde bulunmalarını, yüz yüze sosyal ilişkilerde bulunmalarını önerdi.