Tiroit bezi; boynun ön kısmında gırtlağa ait çıkıntının altında, nefes borusunun üzerine yerleşmiş bir iç salgı bezidir. Tiroit hormonları vücut metabolizmasını düzenlemekte ve metabolizmanın hızını kontrol etmektedir. Tiroit bezinin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar tiroit hormonu üretmemesine hipotiroidi denir. Hashimoto tiroiditi, hipotiroidinin en sık sebeplerindendir.
Vücudun normal şartlar altında vücuda giren yabancı maddelere karşı ürettiği antikorlar, tiroit hücrelerine saldırarak tiroit bezinin zarar görmesine yol açar (otoimmünite). Böylece tiroit bezi hasar görür ve zamanla üretebildiği hormon düzeyi düşer. Yavaş gelişen hipotiroidi, tiroit bezinin iltihabi hücrelerle büyümesi ve/veya otoimmüniteye bağlı hasarlanmasıyla meydana gelir. Her yıl hastaların yüzde 4-5’inde hipotiroidi gelişir.
Hashimoto tiroiditi en sık görülen otoimmün tiroit hastalığıdır. Görülme sıklığı 1.000’de 0,3-1,5 olup, kadınlarda çok daha sık (5-20 kat) görülmektedir. Ailesel geçiş görülür. En sık 30-50 yaş arası kadınlarda görülür. Diğer otoimmün hastalıklarla (romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus, çölyak) birliktelik gösterebilir. Aşırı iyot almak Hashimoto tiroiditi gelişimini artırmaktadır.
Hashimoto tiroiditinin belirtileri arasında şunları sayabiliriz:
Cilt kuruluğu, kolay üşüme, yorgunluk, seste değişiklik, kabızlık, bradikardi, yavaş konuşma, göz altlarında ve yüzde şişme, kilo alma, terlemede azalma, saç dökülmesi, solukluk, unutkanlık, konsantrasyonda azalma, depresyon, sinirlilik, dilde büyüme, iştahsızlık, çarpıntı, işitmede azalma, adet düzensizlikleri, ergenlikte gecikme, kas ağrıları ve kramplar, karpal tünel sendromu, uyku apnesi, galaktore (memeden süt gelmesi) veya galaktore olmaksızın hiperprolaktinemi ve hiponatremi (vücut tuzunda düşme).
Sert ve düzensiz guatr olması, subklinik veya aşikâr hipotiroidi, Hashimoto tiroiditini düşündürür. Tanıda antitiroglobulin ve antitiroid peroksidaz testleri ve ultrason kullanılır.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Can, “Tedavi planı kişiye göre hekim tarafından belirlenir. Tiroit ilacının dozu, yaş, kilo, ek hastalıklar göz önüne alınarak ayarlanır. Belli aralarla tahlil yapılarak ilacın dozu ayarlanır. Tanı konan her hastaya tedavi başlanması gerekmez. Tiroit ilacı (levotiroksin), aç karına daha iyi emildiği için ilaç öğünden en az 30 dakika önce bir miktar su ile içilmelidir. Bazı özel durumlarda gece yatarken, son yemekten üç-dört saat sonra boş mideye alınabilir. Tiroit hormonu ile birlikte demir, kalsiyum gibi ilaçlar kullanılacaksa en az 4 saat ara bırakılmalıdır” dedi.
