CÜNEYT ALKIŞ / SAYFA16
Son dönemde ülkemizde sahte içkiye bağlı ölüm sayılarında ciddi bir artış yaşanıyor. Her yılbaşı öncesi sahte içkiden kaynaklı ölümlerde artış görülüyor. Maalesef bu yıl da benzer durum olacak gibi gözüküyor.
Son dönemde kamuoyuna yansıyan haberlere bakıldığında emniyet güçlerinin sahte içki operasyonlarını arttırdığını ama maalesef sahte içkiden hayatını kaybedenlerin de sayısının arttığını görüyoruz.
En yakın örnek şehrimizde yaşandı. Yaklaşık 3 hafta önce Bursa'da içki içtikten sonra rahatsızlanan ve hastaneye kaldırılan 12 kişiden 6'sı yaşamını yitirmişti. Yine önceki günlerde Kütahya'da 3 gündür haber alınamayan bir vatandaş evinde ölü bulundu. Polis ekiplerinin evde yaptığı incelemede plastik şişede etil alkol bulununca, ölümün sahte içkiden kaynaklandığı değerlendirildi. Keza her gün farklı şehirlerde sahte içki operasyonlarının haberlerini görüyoruz.
RAKAMLAR ÜRKÜTÜCÜ
Konuyla ilgili araştırmalar yapan ve ortaya istatistikî bilgilerle çözüm önerileri koyan Alkol Politikaları İzleme Platformu’nun verilerini inceledik. Yılda 4 kez, 3 ayda bir yayınladıkları verilere baktığımızda rakamlar gerçekten çok üzücü.
Platform; Mart 2022'de yayımladığı veride; 2021 yılında sahte içki kaynaklı zehirlenme nedeniyle 109 kişinin hayatını kaybettiğini bildiriyor. Öte yandan platform, 2021 yılında alkol kaçakçılığına yönelik toplam 720 operasyon düzenlendiğini de ekliyor.
2022'DE DURUM NE?
2022 yılının ilk 9 ayında 25 kişi sahte alkolden hayatını kaybetti. Yılın tamamına ait veriler 2023'in ilk günlerinde açıklanacak. Bu 9 aylık dönemde alkol kaçakçılığına yönelik toplam 505 operasyon yapılırken, bunlar sonucu tam 1 ton 141 litre alkol ele geçirildi.
Şu ana kadar Ocak-Mart, Nisan-Haziran ve Temmuz-Eylül olmak üzere 3 rapor yayınlanmış.
YILBAŞI AYAKLAŞTIKÇA SAYI ARTIYOR
Ocak, Şubat ve Mart ayında kayıt dışı alkol kaynaklı yani halk arasında sahte içkiden ölümlerin sayısı 9 olarak kayda geçmiş. Bu 3 ayda alkol kaçakçılığına yönelik toplam 168 operasyon yapılırken, 137 litre kaçak alkol ele geçirilmiş. İstanbul, bu 3 aylık dönemde en çok operasyon yapılan il olarak birinci sırada yer almış.
Nisan, Mayıs ve Haziran ayına bakılınca ise sahte alkol tüketiminden 4 kişinin hayatını kaybettiğini görüyoruz. Bu 3 aylık dönemde alkol kaçakçılığına yönelik toplam 152 operasyon yapılırken, 686 litre kaçak alkol ele geçirilmiş. Antalya bu 3 aylık dönemde en çok operasyon yapılan il olarak birinci sırada yer almış.
Son yayınlanan veri olan Temmuz, Ağustos ve Eylül ayına bakıldığında ise sahte alkol tüketiminden 12 kişinin öldüğünü görüyoruz. Bu 3 aylık dönemde alkol kaçakçılığına yönelik toplam 185 operasyon yapılırken, 318 litre kaçak alkol ele geçirilmiş. Bu 3 aylık dönemde en çok operasyon yapılan il ise Hatay.
Yılbaşını da içinde barındıran son 3 ay verilerinin daha kötü geleceği öngörülüyor. Yukarıda da yakın zamandaki ölümlerden örnekler verdiğimizi göz önüne alırsak vefat sayısında maalesef atış olacağı düşünülüyor.
PEKİ NEDEN SAHTE İÇKİ TÜKETİMŞ BU KADAR YAYGIN?
Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl'ün yayımladığı verilere göre; 2010 yılında bir litre alkolde yaklaşık 50 lira olan ÖTV tutarı, bu yıl itibarıyla 600 lirayı aşarken ÖTV'de son 12 yıldaki artış oranı da % 1070'e ulaşıyor. Alkollü içkilerin, 2006'da tahsil edilen tüm ÖTV'nin içinde %5 olan payı ise 2021 yılında %11'e yükselmiş durumda.
ÖTV'de yaşanan artışın gelirde yaşanmıyor olmasıyla birlikte içki içen birçok kişi bu artıştan yoğun şekilde etkileniyor. Bunun da etkisiyle kişiler ya evinde alkol üretmeye ya da üreten kişilerden kaçak alarak maliyetini düşürmeye çalışıyor. Bu da kaçak içki tüketimine ve bunun sonucunda hayatını kaybetmeye kadar gidiyor.
Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu, Türkiye’de sahte içki karaborsasını bitirmenin yolunun, karaborsayı vatandaş nezdinde makul bir alternatif olmaktan çıkarmaktan geçtiğini söylüyor. Bunun için de ancak ve ancak alkoldeki fahiş vergi külfetinin azaltılması gerektiğine vurgu yapıyor.
