Salgın ve ekonomik krizle başlayan ve gişe filmi yapan isimlerin dijitale kaymasıyla açılan sinema salonlarındaki yara, ağırlaşıyor.
Pandeminin en çok etkilediği sektörlerden biri de izleyici odaklı sinema sektörü oldu. Pandemi sona erse de bıraktığı izler ve zihinsel dönüşümler, insanları ve özellikle film yapımcılarını dijitale yönlendirdi.
Sinema, pandemi bitmesine rağmen etkilerinden yeni yeni kurtuluyor. 2020 ve 2021'de pek çok sinema salonu kapanırken, film üretimi de çok azaldı. Haliyle izleyici sayıları da çok düştü.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da önceki günlerde Meclis’te verilen soru önergesinde Aralık 2021 itibarıyla 202 sinemanın kapandığını ve 396 sinemanın ise faaliyetine aktif olarak devam ettiğini açıkladı.
Son yıllardaki verilere bakalım…
Bu doğrultuda verilerde, pandeminin olmadığı son yıl olan 2019'u baz almalıyız. 2019’da 402 yeni olmak üzere toplamda 622 film vizyona girdi. 2019 izleyici sayısı ise 59 milyon 556 bin oldu.
Mart 2020’de pandemi resmen başladı ve o yıl 177’si yeni olmak üzere toplam 342 film vizyona girerken seyirci sayısı 17,5 milyon oldu. Bir önceki yıla oranla 3,5 katlık bir düşüş yaşandı. Pandeminin etkileri 2021’nin çoğunda, 2022’nin de bir bölümünde devam etti.
2021’de, 200’ü yeni olmak üzere toplam 281 film vizyona girdi ve 12,5 milyon seyirci sayısına ulaşıldı. Düşüş hızla devam etti.
Pandemi etkilerinin kısmen hissedildiği 2022 yılında kısmen toparlanma yaşandı. 2022’de 366’sı yeni film olmak üzere toplam 503 film gösterime girdi. Bunları da toplam 36 milyon 198 bin 986 kişi izledi. Bunlar arasında en çok izlenen film, 5 milyon 484 bin 798 kişi ile Bergen oldu.
Neredeyse 2022’de sinema salonları tek başına kurtaran film Bergen oldu diyebiliriz. Bergen filmi ayrıca tüm zamanlarda en çok izlenen film sıralamasında 8. sırada yer aldı.
Seyirci sayısındaki azalışı tek başına pandemiye bağlamak doğru değil elbette…
Bu duruma; ülkedeki mevcut ekonomik şartlar ve esasen filmleri gişede iş yapan Yılmaz Erdoğan, Cem Yılmaz, Şahan Gökbakar, Gülse Birsel ve Ata Demirer gibi isimlerin dijitale içerik üretmesini de ekleyebiliriz.
Cem Yılmaz Netflix, Ata Demirer, Şahan Gökbakar ve Gülse Birsel ise Disney Plus’la anlaşmış durumda. Gökbakar’ın Recep İvedik 7'i ve Birsel’in Yılbaşı Gecesi yayında ve son olarak Ata Demirer’in Bursa Bülbülü filmi de 13 Ocak’ta Disney Plus’ta yayınlanacak.
Sinema salonları ve sektör pandemide ağır yara aldı. Bu yara, pandemi sonrasındaki ekonomik kriz ve özellikle dijitale kaymalarla daha da ağırlaştı. 2022 toparlanma senesi oldu ama hala pandemi öncesinin çok uzağındayız.
Sinema yapımcıları, yönetmenler, oyuncular, sinema salonları sahipleri, sektörel STK'lar ve devlet hep birlikte bu konuyu gündeme getirip konuşmalı ve çözüm üretmeli. Eğer sinema salonlarının izleyici azlığından kapanmasına çözüm bulunamazsa sinemada film izleme kültürü yok olabilir.
Geniş bir kesimin ‘hadi sinemaya film izlemeye gidelim’ etkinliği de tarihe karışır.
